Een populaire techniek om de erfbelastingfactuur op vastgoed te beperken is de gesplitste aankoop. De ouders kopen het vruchtgebruik van bijvoorbeeld een appartement aan zee en de kinderen de blote eigendom. Met het vruchtgebruik kunnen de ouders het appartement bewonen of verhuren. ‘Het voordeel van die techniek is dat na het overlijden van beide ouders het vruchtgebruik uitdooft en de kinderen automatisch volle eigenaar worden. Het appartement komt niet in de nalatenschap van de ouders terecht en er moet geen erfbelasting op betaald worden’, legt Anouck Lejeune, Wealth Planner bij Puilaetco, uit.
Wettelijk vermoeden
Er moet omzichtig met de techniek worden omgesprongen. Er geldt namelijk een wettelijk vermoeden dat de vruchtgebruiker – de ouders dus – zelf de volledige aankoop betaald heeft en alleen een constructie werd opgezet om geen erfbelasting te hoeven te betalen. Door dat wettelijk vermoeden kunnen de erfgenamen toch een aanslag erfbelasting op dat vastgoed ontvangen. Tenzij ze duidelijk kunnen aantonen dat ze de aankoop zelf konden betalen. Omdat ze het nodige geld hadden, of omdat de ouders vooraf het nodige geld geschonken hadden, wat bij een gesplitste aankoop vaak het geval is.
Begin juli heeft de federale fiscus ‘verfijnd’ wanneer en hoe die schenking moet gebeuren, opdat hij bij het overlijden van de ouders de erfgenamen niet zou belasten op dat vastgoed. Dat geldt voor gesplitste aankopen vanaf 1 augustus. Wat verandert er?
Wanneer schenken?
Bij de ondertekening van het compromis wordt er al een som betaald. Het was tot nu onduidelijk of de schenking moet gebeuren voor het ondertekenen van het compromis of dat het volstaat dat de kinderen het geld krijgen voor de ondertekening van de authentieke akte. Tussen beide momenten zit nochtans een tijdspanne van vier maanden. In alle gevallen moet de schenking van de aankoopprijs van de blote eigendom gebeuren voor de ondertekening van het compromis.
Anouck LejeuneWealth Planner bij Puilaetco
‘Werd het betaalde bedrag in het compromis omschreven als ‘voorschot’, dan moest de schenking dateren van voor de ondertekening van dat compromis. Kreeg dat bedrag de stempel ‘waarborg’, dan mocht de schenking ook nog na de ondertekening van het compromis gebeuren, maar wel voor de aankoopakte’, legt Bernard d’Ursel, senior wealth planner bij Puilaetco, uit.
Lejeune: ‘De federale fiscus brengt nu duidelijkheid en zorgt voor eenvoud. In alle gevallen moet de schenking van de aankoopprijs van de blote eigendom gebeuren voor de ondertekening van het compromis.’
Hoe schenken?
De fiscale administratie bevestigt dat de schenking geregistreerd kan worden, maar dat dat niet vereist is. ‘Een eenvoudige hand- of bankgift kan dus ook’, merkt d’Ursel op.
Het voordeel van een niet-geregistreerde hand- of bankgift is dat geen schenkbelasting betaald hoeft te worden. Belangrijk is wel dat de schenkers nog drie jaar in leven blijven, anders wordt op het geschonken bedrag erfbelasting geheven. Let wel: volgens het Vlaams regeerakkoord wordt de termijn van drie jaar volgend jaar opgetrokken naar vier jaar. Een eenvoudige hand- of bankgift kan ook
Bernard d’Ursel Senior wealth planner Puilaetco
D’Ursel: ‘Opteert u voor een hand- of een bankgift? Let er dan op dat de betaling van de blote eigendom gebeurt vanaf de rekening van de kinderen/blote eigenaars/begiftigden. De documenten ter bevestiging van de bankgift worden het best voor de ondertekening van het compromis opgesteld.’
Schenkt u via een Belgische notaris, dan moet die de akte altijd registreren, met schenkbelasting tot gevolg. In Vlaanderen geldt een vlak tarief van 3 procent voor schenkingen van ouders aan kinderen.
Het is daarom een ingeburgerde praktijk om de schenkingsakte te laten opstellen door een buitenlandse notaris. Die is nog niet verplicht de akte te registreren in België, waardoor geen schenkbelasting betaald moet worden. ‘Maar die route gaat op 1 december dicht. Een wetsvoorstel bepaalt dat vanaf dan alle akten over schenkingen van roerende goederen in België geregistreerd moeten worden. Dit ook als ze verleden worden door een buitenlandse notaris’, merkt Lejeune op.
Voor wie van belang?
Deze verduidelijking is zeker belangrijk voor wie in het Waals of het Brussels Gewest woont. Voor wie in het Vlaams Gewest woont, verandert niet meteen iets. Anders dan het Waals en het Brussels Gewest heeft Vlaanderen een afzonderlijke fiscale administratie – Vlabel – die verantwoordelijk is voor de schenk- en erfbelasting. ‘Die bevestigde eerder al dat een hand- en een bankgift kunnen, maar over de concrete timing heeft ze zich nog niet zo nadrukkelijk uitgesproken als de federale fiscus.’
Het lijkt raadzaam in het Vlaams Gewest rekening te houden met dat federale standpunt en die richtlijnen te volgen. Zeker zolang we niet weten of dat federale standpunt invloed zal hebben op het standpunt van Vlabel over de gesplitste aankoop.
Navraag bij Vlabel leert dat het daar na de vakantieperiode een standpunt over inneemt.